Bata bata, paano ka ginawa?

This was a novel written by Luwalhati Bautista and a movie starred by Vilma Santos. I wrote this essay way back May 12, 2008, during my college days. This was a requirement in one of my GE classes in UP, Panitikang Pilipint 19 (PanPil 19).

“Bata Bata Pano ka Ginawa” sa direksyon ni Chito Roño

Ang pelikula ay tungkol kay Lea-ina ng dalawang anak na sina Ogie at Maya, pero sa magkaibang ama, nagtatrabaho sa isang NGO, na namamahala sa iba’t ibang human rights violation partikular laban sa mga kababaihan.  Ang ama ni Ogie na si Raffy ay iniwan silang mag-ina nang kinailangan nitong magtrabaho sa Surigao. Si Maya, na ang ama ay si Ding ay nakatira sa isang bahay kasama si Ogie. Nang makabalik si Raffy, nakita niya ang anak na si Ogie at nagkaroon ng pagkakataong makilala nang husto ang anak. Binalak ng dalawang amang kunin ang kanilang anak pero sa huli ang pinili ng dalawang anak na manatili sa kanilang ina.

Pinakita sa pelikula ang mga karaniwang tingin ng lipunan sa mga kababaihan, Sa kaso ni Lea, na isang ina, nang maging asawa nito si Raffy, kinailangan niyang mamili sa pagitan ni Raffy o ang kanyang trabaho. Simula’t simula palang ay tutol na si Raffy sa pagtatrabaho ni Lea. Para sa kanya’y dapat manatili lamang si Lea sa bahay para alagaan si Ogie. Pero nanatiling matigas si Lea sa kanyang desisyong hindi sumama kay Raffy sa Surigao. Dito pinapakitang ang tingin sa mga babae ay para sa bahay lamang. Karaniwang pag may asawa na na manatili ang ina sa bahay para maging full time housewife. Ang asawang lalaki na ang bahalang magtrabaho at punan lahat ng pangangailangan ng pamilya. Ngunit sa pelikula, sinalungat ni Lea ang ganitong tingin sa mga babae. Pinatunayan niyang kaya rin ng mga kababaihang magtrabaho at hindi palagiang umaasa sa asawa.

Tinalakay din sa pelikula ang karapatan ng mga kababaihan lalo na laban sa karahasan. Aktibo si Lea sa usaping ito sapagkat siya’y nagtatrabaho sa isang NGO na namamahala sa pangangalaga ng mga naaapi gawa ng karahasan. Marami nang kasong naipanalo ang kanilang grupo. Pinapakita rito na ang mga kababaihan ay hindi lang basta basta maaaring hamakin, na ang mga kababaihan ay malakas din at hindi lang sunod sunuran sa mga idinidikta sa kanila. Karaniwang tingin sa mga babae ay walang alam, kung minsan palamuti lamang ng mga lalaki. Pero hindi ganito ang pinakita sa katauhan ni Lea. Si Lea ay matapang at palaban lalo na kung alam niyang siya ang nasa lugar. Pinakita ni Lea na kayang mabuhay ng mga kababaihan nang hindi umaasa sa mga lalaki.

Sa simula ng pelikula inaanyayahan ng kaibigan ni Lea na isali ang anak na si Maya sa isang beauty contest pero hindi ito pumayag. Ayon kay Lea, ang kagandahan ay wala sa pisikal na anyo, masmahalaga pa rin ang buong pagkatao. Mahalaga ang eksenang ito dahil binigyang diin ang konseptong kagandahan ng kalooban at hindi ang kagandahang panlabas. Madalas kasing tingin sa mga babae ay puro pagpapaganda lang ang inaatupag. Pag babae ka dapat malinis sa katawan, dapat mahinhin at kung anu-ano pang mga dapat.

Nagustuhan ko ang pelikula dahil hindi pangkaraniwan ang pagganap ng isang babae. Ang mga kababaihan ay pinakita sa panibagong angulo na sa tingin ko ay tama. Hindi na dapat manatili sa isang kahon ang mga kababaihan. Tama lang na baguhin ang baluktot na tingin ng lipunan lalong lalo na ng mga lalaki sa mga babae. Hindi dapat minamaliit lang ang mga babae.